تحلیل روز: بن بست تاریخی؛حذف ارز 4200 تومانی آری یا خیر!؟
کاج پرس- 03/ 12/ 1400
به رغم عزم جزم دولت سیزدهم برای حذف ارز 4200 تومانی موسوم به ارز ترجیحی و موافقت ضمنی مجلس در ابتدا و اعلام نظر بسیاری از اعضای کمیسیون کشاورزی برای انجام این جراحی تعیین کننده اقتصادی به ویژه در عرصه کشاورزی و واردات نهاده های دام و طیور، کمیسیون تلفیق در آخرین مراحل جمع بندی بودجه، با حذف ارز 4200 تومانی برای کالاهای اساسی از جمله واردات و عرضه نهاده های ارزان قیمت در کنار واردات مواد اولیه تولید دارو و داروهای ساخته شده مخالفت کرد و قرار است این چرخه فساد انگیز در هر دو حوزه تولیدات دام و طیور و دارو همچنان ادامه یابد.
و همچنان عرصه جولان برای سوء استفاده کسانی باشد که سلطه بلامنازعی بر بازار و فراورده های دام و طیور چه پیش از تولید و چه بعد از آن دارند!
قبل از اتخاذ تصمیم کمیسیون تلفیق برای حفظ وضع موجود، نمایندگان بسیاری به صراحت و با ذکر مصادیق روشن و آشکار، نظرشان را در مورد سوء استفاده از این نرخ ارز در عرصه نهاده های دام و طیور ابراز داشته و حتی عده ای از آنان که از فرایندهای اقتصادی در دهک های مختلف جامعه، آگاهی، اطلاع و شناخت دارند، موضوع سهم دهک های اجتماعی و میزان برخورداری از مرغ و تخم مرغ ارزان قیمت فراوری شده با ارز ارزان دولتی را بر فرض عدم سوء استفاده سودجویان در زنجیره و مراحل مختلف واردات، توزیع در بازارگاه،تولید فراورده نهایی تا واحد صنفی تجزیه و تحلیل کرده بودند. اما چرا کمیسیون تلفیق ورق را برگرداند و به نوعی با طرح دولت مخالفت کرد، جای پرسش بسیار دارد؟!
عده ای از صاحب نظران اقتصادی، به نگرانی مجلس یا کمیسیون تلفیق از عوارض و واکنش های اجتماعی آن اشاره می کنند که گرانی شدید کالاهای اساسی چون گوشت مرغ و تخم مرغ با توجه به وضعیت نامطلوب معیشت مردم عواقب خطرناکی دارد، لذا باید وضع کنونی حتی اگر فسادانگیز باشد ادامه یابد.
این نوع تفکر و اتخاذ تصمیم از بدترین انواع تصمیم گیری ها به شمار می رود به گونه ای که عده ای دیگر از دست اندرکاران و حتی نمایندگان مجلس، با صراحت، تلویحی و یا کنایه، این توجیه اقتصادی را ناشی از فشار همان کسانی می دانند که از وضع موجود واردات، عرضه و توزیع نهاده ها و حتی بازار گوشت مرغ و تخم مرغ ذینفع هستند و آن را خوان گسترده بادآورده ای از رانت اقتصادی برای خود می دانند که به هیچ قیمتی حاضر نیستند آن را از دست بدهند!
به واقع، تقریبا تمام صاحب نظران اقتصادی و جناح های سیاسی به فساد انگیز بودن این شیوه اداره اقتصادی تولید کالاهای اساسی اذعان و به مصادیق مختلف آن اشاره دارند و حتی بارها گفته اند که علاوه بر فسادانگیز بودن این شیوه اقتصادی و بازرگانی، کمترین میزان از این ارز ارزان دولتی بر سر سفره مردم می رود و طبقات بالادست بیشتر بهره مند می شوند و باز هم شاهد هستیم مجلس به جای اتخاذ یک راه حل ساختاری برای حمایت از دهک های پایین جامعه و دفاع از تولید واقعی، با یک ارزیابی نادرست و بررسی ناقص و وحشت از اعتراض شدید مردم، در عمل به دهک های پایین دست جامعه پشت می کند و موضوع تامین کالاهایی چون گوشت مرغ و تخم مرغ، شیر، گوشت قرمز و دارو را به بهانه حمایت از آنان، با همین وضع مناسب تر می داند.
کمیسیون تلفیق، مرکز پژوهش های مجلس یا بخش های دیگر، حتی نمی خواهند نظر تولید کنندگان واقعی بخش خصوصی را در این مورد جویا شوند که آیا واردات نهاده ها با ارز ارزان ترجیحی اصلا به نفع آنها هست یا نه؟ کمیسیون تلفیق حتی به مخمصه ای که وزارت جهادکشاورزی در آن گرفتار آمده توجه نکرده است.
گرچه این تصمیم کمیسیون تلفیق پایداری نخواهد داشت و در عرصه عمل و واقعیت های اقتصادی روی کاغذ خواهد ماند، ولی تصمیمی که گرفته شده، به عنوان یک اشتباه تاریخی جبران ناپذیر در پرونده مجلس باقی خواهد ماند. دامنه این اشتباه تاریخی تا آنجاست که علیرضا عباسی نایب رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس، در گفتاری استدلالی و متکی به بررسی های دقیق، موضوع اختصاص ارز 4200 تومانی برای نهاده های دام و طیور را کالبدشکافی و درون فهمی کرده، به تمامی زوایا و ابعاد آن پرداخته و به صراحت و بی پرده بر زیان بخش بودن آن برای اقتصاد صنعت مرغداری و دهک های پایین اجتماعی اشاره دارد. (کاج پرس، 24/11/1400)
ایشان با ذکر مصادیقی مشخص و با طرح این بحث که از اول قرار بود ارز ترجیحی 4200 تومانی سر سفره مردم بیاید، تاکید می کند: در عمل ما شاهد چنین چیزی نیستیم، زیرا مرغداران می گویند 70 درصد نهاده ها را آزاد می خرند در حالی که حتی یک گرم نهاده به صورت آزاد و خارج از نرخ ارز 4200 تومانی وارد نمی شود. چرا مرغدار باید بخش عمده ای از نهاده های خود را به صورت آزاد خریداری کند؟
نایب رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس می گوید: بعضی از افراد، مسئولان نظام را دچار اختلال محاسباتی می کنند و در مقابل حذف ارز 4200 تومانی ایستادگی می کنند.
این نماینده مجلس می افزاید: با قاطعیت می گویم دهک های اول، دوم، سوم و چهارم، با برداشتن ارز 4200 تومانی منتفع می شوند، برای دهک های پنجم، ششم و هفتم هیچ فرقی نمی کند و دهک های هشتم، نهم و دهم ضرر می کنند.
علیرضا عباسی نماینده مردم کرج، اشتهارد و فردیس، با استدلال اقتصادی به اثبات این ارزیابی می پردازد و با صراحت می گوید: دولت قصد داشت یک جراحی اقتصادی سودمند به حال تولید، مردم و مصرف کننده انجام دهد، ولی عده ای به جان همه ترس می اندازند که اگر این نرخ ارز از فرایند تولید حذف شود بلبشو ایجاد می شود و مطرح می کنند که اگر چنین شود ایران قزاقستان می شود.
برای مطالعه بیشتر این گفتگوی مشروح می توانید به کاج پرس (www.kajpress.com) مراجعه کنید.
در این باره بیشتر بخوانید:
سرگردانی دولت و مجلس در سمت گیری اقتصاد کلان (https://b2n.ir/m19259 )
عباسی: فساد گسترده در تامین تا توزیع نهاده های دامی اتفاق می افتد (https://b2n.ir/a04685 )
تغییر نرخ ارز و سه راهکار عمده مقابله با چالش های صنعت مرغداری (https://b2n.ir/d86484 )
مدخلی به جراحی ارز 4200تومانی از شاکله اقتصاد کلان (https://b2n.ir/g79772 )
در جمع بندی نهایی باید گفت؛ آشکار می شود که دولت و مجلس برای انجام یک حرکت سرنوشت ساز اقتصادی که می تواند موجب رشد تولید در صنعت دام و طیور، بهبود کیفی آن، جلوگیری از فساد در کالاهای رانتیه، رقابتی شدن تولید و حتی افزایش آن شود، در مقابل هم قرار دارند و دارای دو دیدگاه ارزیابی متفاوت هستند.
اگر مجلس به انجام این جراحی رضایت می داد، می توانست با تقویت قدرت حداقل 5 دهک پایین جامعه برای خرید کالاهای حاوی مواد پروتئینه با منشا دامی از طریق کارت های دیجیتالی حمایتی و از محل رقم هنگفت مابه التفاوت 8میلیارد دلارارز 4200 تومانی برای واردات تا نرخ ارز آزاد، دولت را از این ندانم کاری اقتصادی تاریخی نجات و با اعتماد بر تولید کنندگان این بخش که بارها اعلام کرده اند خواستار رهایی از قید و بند سیاست های اقتصاد دستوری دولتی هستند، یک تحول اساسی در تامین امنیت غذایی و تحکیم استقلال کشور ایجاد کند.
عده ای که بر یک اقتصاد و بازرگانی رانتیه نیمه دولتی لم داده و از این معبر بسیار بهره مند می شوند به شدت با طرح آزادی تولید و اتکا به عرضه و تقاضا و رقابت در تولید کیفی و صادرات آزاد، به این بهانه کاذب که نارضایتی عمومی ایجاد می شود مخالفت می کنند و می کوشند این واقعیت را، که هم تولیدکنندگان و هم مردم به ویژه دهک های پایین جامعه از این وضعیت اقتصادی ناراضی هستند معکوس جلوه دهند.
------------------------------------
به شبکه های اجتماعی ما بپیوندید:
کانال تلگرام: http://www.t.me/kajpress00
پیج اینستاگرام: https://www.instagram.com/kajpressnews
